VT 11.5

Inleiding
Constructie
In bedrijfsname

Inleiding

Voor het internationale TEE (Trans Europ Express) sneltreinnet werden in de jaren vijftig door de DB zevendelige dieseltreinstellen ontwikkeld. Omdat er maar zeer weinig tijd voorhanden was voor de constructie werden er geen noemenswaardige ontwikkelingen toegepast in de treinstellen.

Een treinstel bestond uit de volgende delen: een motorwagen, een coupérijtuig, een salonrijtuig, een restauratierijtuig met bar en zonder keuken, een restauratierijtuig met keuken en restauratie en een motorwagen. De treinstellen konden met meerdere rijtuigen worden uitgebreid tot een tiendelig treinstel. De treinstellen waren tevens geschikt voor de veerboot naar Denemarken en Zweden.

Eind jaren zestig werden de treinstellen in het kader van de Europese omnummering, vernummerd naar BR 601.

In 1972 werden vier motorwagens omgebouwd naar gasaandrijving en deze kregen de aanduiding BR 602. Zonder gewichtsverhoging kon de snelheid van een tiendelig treinstel (met een motorwagen 601 en 602) wezenlijk worden verhoogd. Bij proefritten met een treinstel bestaande uit twee motorwagens 602 en twee rijtuigen zijn snelheden van 200 km/u gehaald.

De volgende motorwagens en rijtuigen zijn gebouwd en afgeleverd:

• 19 motorwagens type D4ü
  VT 11 5001-5019
  601 001-019 (na 1968)
• 23 coupérijtuigen type A4ü met 36 zitplaatsen
  VM 5101-5123
  901 101-123 (na 1968)
  15 gebouwd in 1957
  5 gebouwd in 1959
  2 gebouwd in 1962
  1 gebouwd in 1963
• 8 salonrijtuigen A4y met 33 zitplaatsen
  VM 11 5201-5208
  901 201-208 (na 1968)
• 8 restauratierijtuigen zonder keuken AR4y met 23 zitplaatsen, 7 plaatsen aan de bar en een open gedeelte met 17 zitplaatsen
  VM 11 5301-5308
  901 301-308 (na 1968)
• 9 restauratierijtuigen met keuken R4y met 23 zitplaatsen
  VM 5401-5409
  901 401-409 (na 1968)

Een treinstel bestond in de regel uit de volgende eenheden: D4ü+A4ü+A4y+AR4y+R4y+A4ü+D4ü, later werden er dikwijls drie rijtuigen A4ü toegevoegd.

Constructie

Foto: DB museum

Het onderstel van de motorwagens werd uitgevoerd als een gelaste staal constructie. De zijwanden, daken en bodembekledingen bestonden uit aluminium delen. De verbindingen werden grotendeels als gelaste constructies uitgevoerd. Een enkel paneel werd met nagels aan de zijprofielen bevestigd. De zijwanden bestonden uit één stuk om lasnaden te vermijden. De rijtuigen waren allemaal voorzien van zijschorten. De onderstellen van de rijtuigen waren van lichtmetaal, alleen de hoofdlangsdragers van de draaistellen en de koppelingen waren van staal. De tussenrijtuigen waren van een zelfdragende constructie.

De motordraaistellen hadden een asstand van 3400 mm. Voor de loopdraaistellen werd gekozen voor draaistellen van het type München-Kassel met een asstand van 2300 mm. De rijtuigen en motorwagens werden onderling gekoppeld met Scharfenberg koppelingen die ook zorgden voor de pneumatische en elektrische leidingen. De rijtuigovergangen waren voorzien van rubberen vouwbalgen. De motorwagens waren voorzien van een voorin gelegen machineruimte, een ruimte voor de hulpdiesel en een koelruimte. Daartussen was de cabine gelegen die door de hoger gelegen positie een goed zicht bood. De cabine was geïsoleerd en was als afzonderlijk bouwelement elastisch opgehangen in de motorwagen. Verder beschikten de motorwagens over een bagage ruimte met dubbele draaideuren en twee coupés voor het treinpersoneel.

De aandrijving voor een treinstel was dus ondergebracht in de twee machineruimten voor en achter in de trein. De overbrengingen waren ondergebracht onder de motorwagens en niet in de aangedreven draaistellen omdat dit betrouwbaarder was. De treinstellen hadden een diesel hydraulische aandrijving. De dieselmotoren hadden elk een vermogen van 810 kW.

De dieselmotoren dreven via een koppeling de hydraulische overbrenging van het type Voith aan, of een hydromechanisch overbrenging van het type Maybach. Door tandwielen werd de kracht overgebracht op beide assen van het betreffende draaistel.

Cabine VT 11.5

De treinstellen waren voorzien van Indusi en het veiligheidssysteem van de SNCF voor het grens overschrijdende verkeer.

De coupés in de coupérijtuigen waren 2,20 m breed en waren voorzien van 6 zitplaatsen van elk 700 mm breed. De salonrijtuigen hadden 33 zitplaatsen, waarvan 27 plaatsen als draaibare slaapstoelen waren uitgevoerd. De treinen waren alleen 1ste klas. Het keukenrijtuig was voorzien van een keuken, een buffet en een restauratieruimte met 4 compartimenten met een zitplaats indeling van 1+2. In het tweede restauratierijtuig waren ook 4 compartimenten, een bar en een open ruimte die ook als restauratieruimte kon dienen.

In bedrijfsname

Het eerste treinstel werd afgeleverd op 15 mei 1957 in het AW Nürnberg. Na de eerste ritten voor de pers begon de reguliere dienst van de TEE treinstellen in juni 1957. De treinstellen reden toen de TEE treinen TEE 77/78 Helvetia (Hamburg-Zürich), TEE 31/32 Rhein-Main (Frankfurt/M-Amsterdam), TEE 74/75 Saphir (Dortmund-Brussel-Oostende) en TEE 168/185 Paris-Ruhr (Dortmund-Parijs).

De treinstellen waren zeer betrouwbaar in deze diensten. De treinstellen waren ondergebracht in de Bw's Frankfurt/M, Dortmund en Hamburg Altona en vanaf 1960 alleen nog in de Bw's Altona en Griesheim.